Đã qua cái thời Internet là thiên đường tự do, anh em ạ! Giờ đây, mỗi ngày lên mạng là một “drama” mới, một rào cản mới. Cái cuộc sống online nó giờ cứ như một bãi chiến trường, nơi mà quyền riêng tư, tự do ngôn luận cứ bị các “ông lớn” và chính phủ “xoáy” không thương tiếc. Mấy nay, liên tiếp những phốt động trời diễn ra: từ việc các nhà cung cấp thanh toán ép Itch.io hay Steam phải kiểm duyệt nội dung, cho đến Đạo luật An toàn Trực tuyến mới của Anh (Online Safety Act) chính thức có hiệu lực, rồi Google còn tung ra công nghệ ước tính tuổi bằng AI để “soi” người dùng. Tất cả những điều này khiến cộng đồng mạng, đặc biệt là game thủ chúng ta, phải đặt ra câu hỏi lớn: “Chúng ta đang bị kiểm soát đến mức nào và liệu có ‘toang’ thật không?”
Drama Gì Đang Diễn Ra Hả Bro?
Không phải tự nhiên mà cả cái Internet lại đang dậy sóng. Chỉ trong vài ngày qua, hàng loạt thông tin khiến anh em phải “mắt chữ A mồm chữ O”. Từ vụ các cổng thanh toán ép các nền tảng game indie như Itch.io hay Steam phải kiểm duyệt nội dung theo chính sách riêng của họ (kiểu như “chúng mày không nghe lời là tao cắt tiền”), cho đến Đạo luật An toàn Trực tuyến của Anh chính thức được thông qua và bị cộng đồng phản đối kịch liệt. Và đỉnh điểm là Google bắt đầu triển khai công nghệ AI “soi” tuổi người dùng để hạn chế nội dung. Nghe đã thấy “gờn gợn” rồi đúng không? Nhưng cụ thể thì nó sẽ ảnh hưởng đến game thủ Việt như thế nào?
Xbox: Gà rán xong sắp phải ‘cởi đồ’ xác minh tuổi?
Logo Xbox với màu đỏ rực rỡ, biểu tượng cho quyền lực và sự thay đổi sắp diễn ra trên nền tảng này, đặc biệt là với chính sách xác minh tuổi tại Anh
Nếu anh em đang dùng Xbox và sống ở Anh, hoặc thậm chí là bất cứ đâu, từ năm sau, cái chuyện xác minh tuổi sẽ “ám” anh em đấy. Cụ thể, anh em sẽ phải “check-in” bằng cách selfie, quét giấy tờ tùy thân, sao kê thẻ tín dụng, hoặc số điện thoại để chứng minh mình trên 18 tuổi. Nếu không làm, một số tính năng xã hội sẽ bị khóa, và quan trọng hơn, anh em sẽ không thể dùng Discord để chat hoặc livestream gameplay trên Twitch nữa.
Thậm chí, theo lời Xbox, quy trình “check-in” này có thể sẽ được áp dụng cho các khu vực khác trong tương lai gần. PlayStation và Nintendo khả năng cao cũng sẽ phải “nhập cuộc” theo. Nghe đồn Twitch cho phép stream từ 13 tuổi nếu có giám sát của phụ huynh, nhưng với các luật mới này thì “math” kiểu gì cũng “lú” hết!
Spotify & YouTube: Nghe nhạc, xem clip cũng bị ‘soi’?
Chưa hết đâu anh em. Nếu anh em hay nghe nhạc trên Spotify, từ nay, muốn truy cập các nội dung “18+” (như video ca nhạc dán nhãn 18+), anh em có thể bị ép xác minh tuổi bằng cách quét khuôn mặt hoặc tải giấy tờ. Nếu không, tài khoản của anh em có nguy cơ bị “bay màu”. Chuyện Spotify có nội dung gì mà “căng” đến mức này thì vẫn là một bí ẩn với nhiều người.
Cứ tưởng thoát Spotify là xong? YouTube cũng đã “nhập cuộc” với việc giới thiệu xác minh tuổi, dù lần này là ở Mỹ – nơi chưa có luật “gắt” như Anh. YouTube sẽ dùng công nghệ ước tính tuổi bằng AI để phân tích hành vi sử dụng của anh em, từ đó đưa ra quyết định anh em dưới hay trên 18 tuổi, và điều chỉnh trải nghiệm tương ứng.
Nếu nó “quyết” anh em là “nhóc con”, quảng cáo cá nhân hóa sẽ bị tắt, các “công cụ sức khỏe kỹ thuật số” (nghe đã thấy “điên” rồi đấy) sẽ được bật, và anh em sẽ không được xem các nội dung “hạn chế độ tuổi”. Muốn có trải nghiệm như cũ ư? Vâng, lại phải tải giấy tờ chính phủ hoặc thẻ tín dụng lên thôi. Điều này sẽ áp dụng cho tất cả các sản phẩm của Google, tức là các app “người lớn” trên Google Play cũng sẽ khó truy cập hơn đối với các tài khoản bị nghi là trẻ vị thành niên.
Tại Sao Mấy Thằng ‘Lớn’ Lại Thích ‘Xoáy’ Thông Tin Của Anh Em?
Rủi ro lộ data: Ai dám ‘đặt cược’ cả gia tài online?
Hình ảnh người chơi đang tạo dáng trong game Peak, một ví dụ về trò chơi indie có tính năng chat thoại, đối mặt với thách thức từ các luật an toàn trực tuyến mới
Đầu tiên và quan trọng nhất, đừng có “dại dột” mà quăng thông tin cá nhân của mình “tùm lum tà la” nhé anh em, đặc biệt là cho các dịch vụ xác minh bên thứ ba mà anh em không tin tưởng. Các dịch vụ xác minh này không có tiêu chuẩn chung, nghĩa là mỗi nền tảng (Bluesky, Reddit, Discord) lại hợp tác với một công ty khác nhau.
Tất cả các công ty bên thứ ba này đều đang “ôm” một đống dữ liệu nhạy cảm của anh em. Dù một số hứa hẹn không lưu trữ thông tin, nhưng các biện pháp bảo vệ quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu ở Anh (nơi bị ảnh hưởng nặng nhất) lại khá lỏng lẻo. Về cơ bản, anh em đang nhận một lời “hứa suông” từ các công ty rằng họ sẽ không để dữ liệu của anh em bị đánh cắp (hoặc bị bán). Mà cái thời buổi data breach “như cơm bữa” này, đó là một rủi ro thật sự. Năm ngoái, 404 Media từng phanh phui vụ một công ty xác minh danh tính hợp tác với TikTok, Uber, và Twitter đã để lộ dữ liệu nhạy cảm trong hơn một năm trời! Nghe mà lạnh gáy!
Tiểu gia cũng ‘ngộp thở’: Indie Devs và cộng đồng nhỏ có ‘còn đường sống’?
Lý do thứ hai anh em nên quan tâm là cái luật này nó “ôm trọn” tất cả mọi thứ, kể cả mấy cái doanh nghiệp nhỏ lẻ không đủ sức để triển khai hệ thống xác minh tuổi “đàng hoàng”. Một kiến nghị cho rằng đạo luật này “không cân xứng” đã được đưa ra nhưng nhanh chóng bị bác bỏ.
Vậy có lý nào mà anh em phải tải giấy tờ chính phủ lên chỉ để lướt một subreddit về bia rượu? Hoặc các trang tin game độc lập phải triển khai xác minh tuổi chỉ vì họ có thể bàn về những game có chủ đề nhạy cảm? Internet vốn đã bị “corporatize” (tư bản hóa) đến mức khó thở rồi, giờ mà các cộng đồng nhỏ bé cũng “bay màu” vì mấy cái luật này thì đó là một mất mát văn hóa cực lớn.
Các studio game cũng “dính chưởng” luôn. Bất kỳ game nào có chức năng chat ở Anh đều phải tuân thủ luật, nghĩa là các studio game nhỏ (indie devs) có thể phải “vật lộn” để triển khai các công cụ kiểm duyệt toàn diện, nếu không muốn bị phạt. Một số game cực kỳ nổi tiếng của các studio nhỏ lại sử dụng tính năng chat voice theo khoảng cách (proximity voice chat) làm cốt lõi gameplay, ví dụ như tựa game Peak. Làm sao mà các nhà phát triển indie có thể tuân thủ mà không có tài nguyên của các tập đoàn lớn?
Bảo vệ trẻ em là cực kỳ quan trọng. Internet là một nơi hoang dã và thường xuyên “toxic”. Mỗi lần nhìn thấy một đứa trẻ cầm iPhone, một phần tâm hồn tôi lại “héo mòn” khi nghĩ đến những thứ chúng có thể bị phơi bày: từ các bộ lọc Instagram làm sai lệch nhận thức về bản thân, cho đến “manosphere” (cộng đồng nam quyền cực đoan), hay tệ hơn là những kẻ săn mồi. Nhưng cái luật này lại “đẩy” trách nhiệm của phụ huynh cho các công ty, những người có thể không đủ năng lực để tuân thủ, trong khi lại mở toang cánh cửa cho các tập đoàn lạm dụng quyền lực và có khả năng “đánh cắp” dữ liệu người dùng. Chắc chắn phải có một giải pháp tốt hơn, vì cái “giải pháp” hiện tại nó “dở tệ” cho tất cả mọi người có liên quan!
Vậy anh em nghĩ sao về những “drama” này? Liệu game thủ Việt Nam có nên lo lắng về quyền riêng tư và các chính sách “gắt” sắp tới? Chia sẻ ý kiến của anh em ở phần bình luận nhé, và đừng quên theo dõi tingame247.com để không bỏ lỡ bất kỳ “phốt” nào trong làng game!
